Jolanda Venema, Brandon, het matrasmeisje… Zij staan symbool voor de handelingsverlegenheid in de zorg voor mensen met een beperking en ernstige gedragsproblemen. Nog steeds zijn er – ook in Nederland – schrijnende situaties van cliënten die onder erbarmelijke omstandigheden leven, omdat we geen antwoord hebben op wat zij van ons vragen. ‘Voor die mensen kan Triple-C verschil maken’, vertelt Dick van de Weerd, programmaleider van Triple-C. ‘Niet dat we de wijsheid in pacht hebben, maar we hebben de afgelopen dertig jaar wel ervaren dat het gelukkig ook anders en beter kan. Onze kennis en ervaringen hebben we gebundeld in dit nieuwe boek.’
Gewoon is anders
Hans van Wouwe, hoofd behandeling bij ASVZ: ‘In de medische traditie zijn we gewend om te diagnosticeren, classificeren en labelen. Dat zie je in de gehandicaptenzorg, maar ook in de jeugdzorg en de psychiatrie. De focus ligt op de stoornis, niet op de mens. Bij Triple-C ligt de focus niet op wat iemand heeft, maar op wat iemand nodig heeft. Dat ene woordje ‘nodig’ maakt een wereld van verschil. Het gaat in Triple-C om de menselijke behoeften. Die zijn voor iedereen hetzelfde. Want of je nu een beperking hebt of niet: we zijn allemaal mensen. We laten ons dus niet (af)leiden door probleemgedrag, maar werken samen aan ‘het gewone leven’. Met alles wat daarbij hoort: een fijne plek om te wonen, mensen om je heen die je kunt vertrouwen, school of werk, vrije tijd… Een gewoon leven, zoals dat van jou en mij. Dat lijkt vanzelfsprekend en eenvoudig. Maar dat is het niet.’
Van anders denken en anders kijken, naar anders doen
Dick: ‘Met dit nieuwe boek is onze trilogie compleet. Ons eerste boek ‘Gewoon is anders’ ging vooral over ons gedachtegoed. In ons tweede boek ‘Het gewone leven ervaren’ introduceerden we het Triple-C Behandelhuis en maakten we de vertaalslag naar de behandelpraktijk. De afgelopen jaren hebben we bij ASVZ en tientallen andere organisaties geleerd dat je behandeling niet los kunt zien van de manier waarop je je organiseert. Daarom voegen we in dit boek het Triple-C Organisatiehuis toe: een organisatiemodel om menswaardige behandeling en begeleiding – en dus ‘het gewone leven’ – succesvol vorm te geven. De onderliggende principes voor de behandeling en de organisatie daaromheen zijn hetzelfde: als je focust op de problemen aan de oppervlakte, raak je steeds verder verwijderd van wat je eigenlijk wilt bereiken. Grijp je meer terug op beheersing, controle en regels en verdwijnt de menswaardigheid naar de achtergrond. De rode draad – of het nu gaat om cliënten of collega’s: mensen hebben mensen nodig. Maar meer verklap ik niet, de rest staat in het boek!’
Van theorie naar praktijk en weer terug
‘De visie achter Triple-C komt uit de wetenschap, van orthopedagogen als Langeveld en Ter Horst’, vertelt Hans. ‘De methodiek hebben we in de praktijk met vallen en opstaan doorontwikkeld, verfijnd en aangescherpt. Ik vind het een mooie erkenning dat wetenschappers als Petri Embregts geïnteresseerd zijn in ons model en er onderzoek naar willen doen. Tess Tournier heeft in de Academische Werkplaats Leven met een Verstandelijke Beperking een Logic Model opgesteld en daarmee de basis gelegd voor toekomstige wetenschappelijke effectmetingen.
Dick knikt: ‘Daar ben ik ook trots op. En op het feit dat we een beweging op gang hebben gebracht bij allerlei zorgorganisaties in het land. Ik durf wel te zeggen dat we van een hype uitgegroeid zijn tot een stroming. Daarbij zijn we in goed gezelschap. Kijk naar het Rijnlands Model van Jaap Peters, of het boek ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman. Daarin zie je vertrouwen, gezond verstand en menselijkheid het winnen van wantrouwen, regels en controle. Toch blijft voor mij het belangrijkste de erkenning die we krijgen van cliënten en verwanten, als zij aangeven dat het elke dag een beetje beter gaat.’
Het wiel en de banden
Hans besluit: ‘Ik hoop dat dit boek een uitnodiging is voor organisaties en professionals om na te denken over hun eigen visie en de manier waarop ze die in praktijk brengen. Hoe kijk je naar de mensen die je begeleidt? Wat is je mensbeeld en je zorgvisie? En handel je daarnaar? Daar waar het schuurt, knelt of pijn doet, kan een ontwikkelverlangen ontstaan. Zoals bij ons, dertig jaar geleden, toen wij vastliepen met cliënten en dachten: dit moet toch anders kunnen?! Onze kennis en ervaringen delen we graag. Met dit boek, maar ook in onze systeemtrainingen en in de Triple-C Werkplaats. Uiteindelijk willen we uitgroeien tot een landelijk netwerk van organisaties en professionals die samen kennis uitwisselen en ontwikkelen over menswaardige zorg. Kijk, het wiel hoef je niet meer uit te vinden – dat kan Triple- C zijn. Maar welke band je op dat wiel legt, dat is voor elke organisatie anders, omdat je op verschillende terreinen werkt. Elke organisatie vraagt om maatwerk: Triple-C is geen toverformule. Maar wij kunnen wel helpen om de valkuilen en hobbels onderweg aan te wijzen. Tot hier, en verder!’